NASA öncülüğündeki bilim insanlarından oluşan bir araştırma ekibi, Dünya'yı saran ve varlığı onlarca yıl önce teorik olarak ortaya atılan zayıf elektrik alanını resmen keşfetti.
Hakemli bilimsel dergi Nature'da yayınlanan yeni bir makaleye göre keşif, NASA'nın Endurance roketinden gelen veriler sayesinde mümkün oldu. Mayıs 2022'de fırlatılan yörünge altı aracı, yaklaşık 770 kilometre yüksekliğe ulaşarak bölgedeki elektrik yükü değişimlerini ölçmüştü.
Araştırmacılar varlığını teyit ettikleri bu olguyu "ambipolar elektrik alanı" diye tanımlıyor. Üstelik bu olgunun Dünya'nın ve Güneş Sistemi'nin evriminde önemli bir rol oynadığı düşünülüyor.
Kutuplarda keşfedildi
Söz konusu enerji alanının varlığı ilk olarak 1960'ların sonlarında ortaya atıldı.
O dönemde gezegenin kutuplarının üzerinden geçen uzay araçları, yüklü bir parçacık akışı tespit etti. Bilim insanları daha sonra bu akışı “kutup rüzgârı” diye adlandırdı.
Bu parçacıkların süpersonik hızlarda hareket etmelerine rağmen soğuk olması da o dönemde araştırmacıları şaşırtan bir diğer özellikti.
Bugüne dek teknik sınırlamalar nedeniyle elektrik alanını resmen tanımlamak mümkün olmadı.
NASA araştırmacıları sonunda bu bilmeceyi çözmek için Endurance roketini Kuzey Kutbu'ndan birkaç yüz kilometre uzaktaki Svalbard adlı bir takımadaya doğru fırlattı.
Araştırmanın yazarlarından ve Leicester Üniversitesi'nden uzay fizikçisi Suzie Imber, "Svalbard, kutup rüzgarında uçabilecek ve gerekli ölçümleri yapabilecek tek menzil" diye konuştu.
Bunun yanı sıra roketin ölçüm cihazının da olası elektriksel değişimleri saptaması için son derece hassas ayarlanması gerekti.
Endurance baş araştırmacısı Glyn Collinson, “Yarım voltluk değişim, neredeyse hiçbir şey değil. Sadece bir saat pili gücünde" ifadelerini kullandı:
"Ama kutup rüzgarını açıklamak için doğru miktar buydu."
Süpersonik hızlarda
Sonunda araştırma ekibi, parçacıkların süpersonik hızlarda uzaya fırladığını ve yerçekiminin on katından büyük bir dış kuvvete maruz kaldığını tespit etti.
Uzmanlara göre iki kutuplu olduğu belirlenen bu elektrik alanı, iyonosfer tabakasının uzak kenarlarını güçlendiriyor. İyonosfer, Dünya atmosferinin üst kısımlarında yer alan ve Güneş radyasyonunun çoğunu engelleyen elektronlardan meydana gelen koruyucu bir bariyer.
Bulgular ayrıca Venüs ve Mars gibi diğer gezegenlerin etrafını saran benzer elektrik alanlarının varlığına da işaret ediyor.
Collinson, "Atmosferi olan herhangi bir gezegenin iki kutuplu bir alana sahip olması gerekiyor" dedi:
"Artık bunu nihayet ölçebildiğimize göre, zaman içinde gezegenimizi ve diğer gök cisimlerini nasıl şekillendirdiğini öğrenmeye başlayabiliriz."